1827-ci ilin bu günündə Rusiya-İran müharibəsi (1826-1828) gedişində rus qoşunları Azərbaycanın Naxçıvan şəhərini işğal edib. Bundan sonra Rusiya ordusu İrəvana, ardınca isə Təbriz, Urmiya və Ərdəbilə daxil olub. Müharibə 1828-ci ildə Azərbaycanın Naxçıvan və İrəvan xanlıqlarının Rusiyaya birləşdirilməsi ilə başa çatıb.

Bəs, mayın 26-da dünyada daha hansı hadisələr baş verib?

1. 26 may 1918-ci ildə Tiflisdə Zaqafqaziya Seyminin son iclası keçirilib. Gürcü heyəti Zaqafqaziyanı vahid dövlətdə birləşdirməyin qeyri-mümkün olduğunu bildirərək federasiyadan çıxıb. Seymin buraxılması, Zaqafqaziya Federativ Respublikasının ləğvi barədə qərar qəbul olunub.

Həmin gün Gürcüstanın müstəqilliyi elan edilib. Zaqafqaziya Federasiyasının cəmi bir ay mövcud olmasının əsas səbəblərindən biri erməni tərəfin həm Azərbaycana, həm də Gürcüstana ərazi iddiaları idi.

2. 26 may 1944-cü ildə Nuri Demirağın fabrikində hazırlanan ilk yerli Türkiyə sərnişin təyyarəsi İstanbuldan Ankaraya ilk uçuşunu həyata keçirdib.

3. 26 may Qayana respublikasının milli bayramıdır. Cənubi Amerikanın şimal-şərqindəki bu dövlət 1966-cı ilin bu günü istiqlaliyyətini elan edib. O zamana qədər bu torpaqlar Britaniya Qvianası adı ilə Böyük Britaniyanın müstəmləkəsi idi.

4. 26 may 2003-cü ildə Əfqanıstanda hərbi xidmətdə olan İspaniya Sülh Qüvvələri əsgərlərini daşıyan Ukrayna Hava Yollarına aid təyyarə Türkiyənin Trabzon şəhərinin Maçka qəsəbəsi yaxınlığında qəzaya uğrayıb. Nəticədə 13 heyət üzvü, 62 əskər olmaqla 74 nəfər həlak oldu.
5. 2006-cı ilin 26 mayında İndoneziyanın Yava (Java) adasında 6,3 bal gücündə zəlzələ baş verib: 5800 nəfər həyatını itirib, 38 min adam yaralanıb, 600 mindən çoxu evsiz qalıb.

6. 26 may 2009-cu ildə Gədəbəy qizil-mis emali zavodu fəaliyyətə başlayıb. Gədəbəy yatağı hələ qədim dövrlərdən məlum olub. 1864-1917-ci illərdə burada dağ-mədən işləri aparılıb. Həmin dövrdə yataqda mis filizinin hasilatı ilə məşğul olan Almaniyanın “Siemens” şirkəti təxminən 2 milyon ton filiz çıxarmışdı.

26 mayda həm də bu tarixi şəxsiyyətlər xatırlanır:

1. 1512-ci ilin bu günü Osmanlı imperatorluğunun 8-ci sultanı, II Mehmetin oğlu və I Səlimin atası II Bayezid vəfat edib. (1447-1512)

2. XIX əsrdə Əlcəzayir xalqının Fransa boyunduruğuna qarşı mübarizəsini təşkil edən ərəb əmiri, din xadimi, sərkərdəsi və xalq qəhrəmanı Əbdülqədir əl-Cezayiri 1883-cü ilin 26 mayında dünyadan köçüb. (1808-1883)

3. Tanınmış Azərbaycan ədəbiyyatşünası, publisist Vəli Xuluflu 1894-cü ilin bu günü anadan olub. Uzun müddət mətbuatda və elmi-tədqiqat institutlarında çalışıb.

4. Azərbaycan alimi, maarifçi demokrat Məhəmmədəli Tərbiyət 1877-ci il 26 mayda Təbrizdə anadan olub. Maarifçi demokrat 1911-ci il Səttarxan hərəkatının süqutundan sonra Berlin və İstanbula gedib.

M.Tərbiyət qədim dövrlərdən 20-ci əsrin 30-cu illərdinədək yazıb-yaratmış azərbaycanlı alim, şair, yazıçı, rəssam, nəqqaş və musiqiçilər haqqında geniş məlumat verən “Danişməndani-Azərbaycan” əsərini yazıb. Onun Cənubi Azərbaycan coğrafiyasında dair də əsərləri var. (1877-1940)

5. Türkiyədə “stand-up” ənənəsini başladan, aktyor və radio-televiziya aparıcısı Orhan Boran 2012-ci ilin 26 mayında dünyasını dəyişib. (1928-2012)

6. 26 may 1914-cü ildə görkəmli yazıçı-dramaturq İlyas Əfəndiyevin anadan olub. O, "Söyüdlü arx", "Körpüsalanlar", "Dağlar arxasında üç dost" və digər romanların, Azərbaycan dramaturgiyasında yeni mərhələ təşkil edən pyeslərin müəllifidir.
7. 1941-ci ilin bu günündə diktor, Xalq artisti Ofeliya Sənani anadan olub.
 

Mənbə: bizim.media