Prinston Universitetinin fizikləri bərk kristalda hibrid topologiya adlanan yeni kvant effekti kəşf ediblər.

Publika.az xəbər verir ki, “Nature” jurnalında dərc olunan tədqiqatın nəticələri kvant təcrübələri üçün yeni texnologiyaların və materialların inkişafı üçün yeni imkanlar açır.

Alimlər aşkar ediblər ki, arsen (As) atomlarından ibarət bərk kristal topoloji kvant davranışının heç vaxt müşahidə olunmamış formasını nümayiş etdirir. Bu kvant vəziyyəti skan edən tunel mikroskopu (STM) və molekullar və atomlardakı elektronların nisbi enerjisini ölçən fotoemissiya spektroskopiyasından istifadə etməklə müşahidə edilib.

Bu vəziyyət topoloji kvant davranışının iki formasını birləşdirir və ya "hibridləşdirir" - kənar vəziyyətlər və səth vəziyyətləri - iki növ kvant iki ölçülü elektron sistemdir. Onlar əvvəlki təcrübələrdə də müşahidə edilmişdi, lakin heç vaxt eyni vaxtda eyni materialda yox idilər, burada yeni bir maddə vəziyyəti meydana gətirmək üçün qarışacaqlar.

Topoloji izolyator öz həcmində izolyator olan, lakin səthi boyunca elektrik cərəyanını keçirən materialdır. Bununla belə, bu izolyatorları praktik tətbiqlər üçün istifadə etmək üçün kvant topoloji effektləri daha yüksək temperaturda baş verməlidir. Bundan əlavə, topoloji hadisələri dəstəkləyə bilən sadə materiallar tapmaq lazımdır.

Müəlliflər hesab edirlər ki, arsen unikal topologiyası ilə hazırda mövcud platformalardan istifadə etməklə yaradıla bilməyən yeni topoloji materialların və kvant cihazlarının inkişafı üçün platforma rolunu oynaya bilər.

Adəm

Mənbə: publika.az