Son dövrlərdə qızılın qiymətinin artması dünya iqtisadiyyatındakı bir sıra faktorlardan qaynaqlanır.
Bu artımın bir neçə əsas səbəbi var:
1. Dünyada iqtisadi qeyri-müəyyənliklər
Dünya iqtisadiyyatında qeyri-müəyyənliklər, iqtisadi böhranlar, siyasi narahatlıqlar və maliyyə bazarlarında dalğalanmalar qızılın qiymətini yüksəldir. Çünki qızıl, ənənəvi olaraq "güvənli liman" olaraq qəbul edilir. Yəni, insanlar qızılı investisiya vasitəsi kimi istifadə etməyə başlayırlar, çünki bu metal tarixən inflyasiyaya qarşı qorunma və maliyyə böhranlarında dəyərini qoruma qabiliyyətinə malikdir.
2. İnflyasiya
İnflyasiya, qızılın qiymətinin yüksəlməsinə səbəb olan əsas faktorlardan biridir. Pulun dəyərinin azalması, yəni inflyasiya, investorları qızıl kimi real dəyərləri olan sərmayələrə yönəldir. Əgər milli valyutaların alıcılıq gücü azalırsa, insanlar qızıl alaraq sərmayələrini qorumağa çalışırlar.
3. Mərkəzi bankların və dövlətlərin qızıl ehtiyatlarını artırması
Bir çox ölkə, xüsusən də inkişaf etməkdə olan və yüksək borc yükü olan dövlətlər, iqtisadi təhlükəsizliklərini artırmaq məqsədilə qızıl ehtiyatlarını artırırlar. Bu da qızılın qiymətinə tələbin artmasına səbəb olur.
4. Dolların zəifləməsi
Qızılın qiyməti ilə dollar arasında tərs bir əlaqə mövcuddur. Əgər ABŞ dolları zəifləyirsə, qızılın qiyməti artmağa meyilli olur. Bu səbəbdən, dolların dəyərini itirməsi və ya faizlərin aşağı qalması da qızılın bahalaşmasına səbəb ola bilər.
5. Qlobal ticarət müharibələri və geopolitik risklər
Qlobal ticarət müharibələri, xüsusən ABŞ ilə Çin arasındakı gərginliklər və digər siyasi hadisələr (məsələn, Orta Şərqdəki münaqişələr) investorları qeyri-müəyyənlikdən qorumaq üçün qızıl almağa sövq edir. Bu da qızılın qiymətinin artmasına yol açır.
6. Azalan qızıl istehsalı
Qızıl mədənlərinin istehsalında azalma və təbii ehtiyatların tükənməsi də qiymət artımına səbəb olur. Qızıl hasilatı təbii resursların bitməsi və yeni mədənlərin tapılmasının çətinləşməsi səbəbindən daha bahalı hala gəlir.
7. Faiz dərəcələrinin aşağı olması
Düşük faiz dərəcələri insanların investisiya üçün yüksək gəlirli alətlərə yönəlməsini çətinləşdirir, buna görə də daha sabit və dəyərini qoruyan sərmayələrə, məsələn, qızıla maraq artır. Faiz dərəcələri aşağı olduqda, qızıl daha cazibədar hala gəlir, çünki ona investisiya qoymaq daha sərfəlidir.
Aytac Şahin
Mənbə: yenisabah.az