Bayden Türkiyəyə ehtiyac duyur, amma... – ABŞ Çinə qarşı mübarizəyə kimləri cəlb etmək istəyir?

Bayden Türkiyəyə ehtiyac duyur, amma... – ABŞ Çinə qarşı mübarizəyə kimləri cəlb etmək istəyir?

“Bütün diqqətini Çinə qarşı mübarizəyə yönəltməli olan Bayden, NATO-nun ən vacib aktyorlarından biri olan Türkiyəyə ehtiyac duyur.”

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, bu barədə “Anadolu Agentliyi”nin “NATO Zirvəsi, Türkiyənin NATO-dakı yeri və Türk-Amerikan münasibətləri” başlıqlı məqaləsində qeyd edilib.

Məqalədə deyilir ki, NATO Sammitinin ən vacib mövzusu İttifaqın Çinin artan iqtisadi və hərbi gücü qarşısında necə reaksiya göstərəcəyi məsələsi idi. Qeyd olunur ki, Baydenin NATO Zirvəsindən ən böyük gözləntisi digər NATO üzvlərinin Çinə qarşı mübarizədə tam dəstəyini alması idi : “Zirvədən sonra NATO-nun baş katibi Stoltenberqin açıqlamalarında Çinə xüsusi vurğu edildi və Baydenin bu hədəfi vurmağa "qismən" müvəffəq olduğu göstərildi. Zirvə toplantısında Stoltenberq Çinin nüvə və süni zəkaya əsaslanan silah sistemləri, Rusiya ilə hərbi əməkdaşlıq və dezinformasiya siyasəti sahəsindəki addımlarının NATO üçün təhdid olduğunu bildirdi. Çinin bu qədər açıq bir rəqib və təhdid olaraq gündəmə gəlməsi bugünə qədər bu ölkənin yüksəlməsinə müqavimət göstərməyən ABŞ üçün vacib idi.

Almaniya kansleri Angela Merkel və Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun sammit zamanı Çinlə bağlı açıqlamalarına baxdıqda, onların bu ölkə ilə iqtisadi münasibətləri riskə atacaq siyasətdən uzaq durmağa çalışdıqlarını anlamaq çətin deyil. Başqa sözlə, Baydenin Avropalı ortaqları sammitin yekun bəyannaməsində Çindən gələn təhdidlərdən bəhs etməyi qəbul etdilər, lakin digər tərəfdən açıqlamaları ilə sakitləşdirici bir mövqe tutdular. Bir tərəfdən, tədricən Qərbə yönələn Çinin təsirinin öz həyətləri kimi gördükləri Balkanlara və Şərqi Avropaya qədər uzanması onları narahat edir. Digər tərəfdən, Avropa şirkətlərinin birbaşa Pekinlə üzləşməsi üçün iqtisadi xərclərlə qarşılaşmaq istəmirlər.

İqtisadi miqyası ABŞ-ın beşdə birinə bərabər olan və iqtisadiyyatı əsasən neft və təbii qaza əsaslanan Rusiya iqtisadi cəhətdən ABŞ-ın dünya liderliyi üçün təhlükə yaratmır. Bundan əlavə, iqtisadi və hərbi potensialı sürətlə artan Çin imperiya hədəflərini inkişaf etdirirsə, onunla ən uzun sərhədi olan Rusiya ən çox əziyyət çəkən ölkələrdən biridir. ABŞ üçün Rusiya Çinə qarşı mübarizədə daha çox əhəmiyyət qazanır. Orta və uzunmüddətli perspektivdə ABŞ üçün rasional olan Vaşinqtonun Pekinə qarşı daha geniş mübarizəsində Moskvanın tərəfinə keçmək və ya ən azından bitərəfliyini qorumaqdır.

Baydenin Rusiyanın təcavüzkar siyasətinə qarşı çıxacağını gözləyənlər də var, onun Çinə qarşı güc mübarizəsində Moskvanı Pekin tərəfinə itələyəcək addımlardan çəkinməsini istəyənlər də.

Qeyd etmək lazımdır ki, Baydenin Türkiyə ilə də bağlı oxşar dilemması var. ABŞ-dakı Türkiyə əleyhinə lobbilərin gərgin işi nəticəsində Konqresdə, Amerika qurumlarında və mediada Türkiyə əleyhinə fikirlər Baydeni "Ərdoğanı demokratik yollarla devirmək" barədə danışmaq nöqtəsinə gətirdi. Lakin bütün diqqətini Çinə qarşı mübarizəyə yönəltməli olan Bayden, NATO-nun ən vacib aktyorlarından biri olan Türkiyəyə ehtiyac duyur.

Zirvə toplantısından sonra hər iki ölkənin liderlərinin verdiyi müsbət mesajlar, əlbəttə ki, Türkiyə-Amerika münasibətlərindəki problemlərin həll olunduğu mənasını vermir. Bəzilərinin ümid etdiyi kimi, iki ölkə arasındakı münasibətlərdə heç də fasilə olmadı və əlaqələr yoluna girmədi. Türkiyə -Amerika münasibətlərini böhrana sürükləməyə və bununla da Türkiyədəki hökuməti zəiflətməyə çalışan lobbilər bundan sonra da bu istiqamətdə çalışmağa davam edəcəklər.”

“AzPolitika.info”

Mənbə: azpolitika.info