Ermənistandakı növbədənkənar parlament seçkisi şübhəsiz ki, köhnə aktorlarla birlikdə yeni siyasi vəziyyət formalaşdırır. Xüsusən yeni vəziyyətin əsas hallarından biri odur ki, 2007-ci ildən bəri ilk dəfə olaraq nəinki “Çiçəklənən Ermənistan” Partiyası parlamentdə ikinci deyil, həmçinin partiya ümumiyyətlə keçid hədd olan 5 faizi keçməyi və parlamentə düşməyi bacarmayıb.

Burada kifayət qədər diqqətəlayiq bir hal var. Faktiki olaraq siyasi sahə siyasi və ya iqtisadi-siyasi bir mühit buraxır, bu mühit əsasən ikinci və üçüncü prezidentlər Serj Sarkisyan və Robert Köçəryan arasında mükəmməl şəkildə bufer əhəmiyyətlə əsasən siyasi funksionallıq sahəsində idi. “Çiçəklənən Ermənistan” Partiyası məxməri inqilabdan sonra bu əhəmiyyəti itirib, lakin yeni hakimiyyət üçün müəyyən funksional fayda və ya əhəmiyyət baş verib, əlbəttə, bu, müvəqqəti idi.

Beləliklə, 20 iyun seçkisi ÇEP-in funksional zərurətinin Ermənistanın siyasi sahəsindən zərərsizləşdirildiyini göstərib. Üstəlik, diqqətəlayiqdir ki, Qaqik Tsarukyan siyasi vahidinin buferi olduğu subyektlər, Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanın rəhbərlik etdiyi bloklar parlamentdə, belə demək mümkünsə, birbaşa rolla peyda olub.

Təbii olaraq Qaqik Tsarukyan burada lazımsızdır, lakin istisna etmək lazım deyil ki, Serj Sarkisyan Robert Köçəryandan daha çox bu haldan məmnun ola bilər. Məsələ burasındadır ki, ÇEP keçid həddi, yəni beş faizi keçmək halında ilk növbədə məhz Serj Sarkisyanın blokunun parlamentə daxil olmasını əngəlləyəcəkdi. Blok 7 faizi toplamayıb və seçki nəticəsi ilə üçüncü olmasaydı, 7 faizi keçməyəcəkdi. Ermənistan konstitusiyası isə parlamentdə ən az üç qüvvə tələb edir.

Eyni zamanda böyük ehtimalla Serj Sarkisyan və Artur Vanetsyanın blokunun olduqca aşağı səs toplaması, hətta 7 faizi keçməməsi işində Robert Köçəryan da rola sahibdir. Xüsusən nəzərə alaq ki, ikinci təbliğat sektorunda ikinci prezident kifayət qədər açıq və mütəmadi şəkildə Serj Sarkisyanın prezidentlik dövrünü hədəfə alırdı. Keçmiş idarəetmə sistemini təmsil edən və ya onun tərəfdarı olan seçki kütləsini inandırmağa çalışırdı ki, dərin problemlər və inqilabın qaçılmaz nəticəsi Serj Sarkisyanın prezidentliyi dövründə Serj Sarkisyanın səhvlərinin nəticəsi olub.

Üstəlik, Robert Köçəryan praktik olaraq illər ərzində davamlı şəkildə, habelə prezidentlik dövründə idarəetmə sisteminin müxtəlif təbəqələrində Serj Sarkisyanın onların sisteminin etibarlı müdafiəçisi və qarantı olmaması düşüncəsini aşılamağa çalışırdı. 2021-ci ilin növbədənkənar seçki kampaniyası zamanı Robert Köçəryan birbaşa və ya dolayı şəkildə öz sistemlərinə bunu xatırlatmağa çalışırdı ki, o, haqlı, Serj Sarkisyan isə səhv idi.

Lakin Robert Köçəryan Serj Sarkisyandan qopmağı və onu parlamentdən kənarda buraxmağı bacarmadı. Məsələ burasındadır ki, Robert Köçəryan parlamentdə ikinci qüvvə olmaqla yanaşı bu statusda səmərəli olmaq üçün Serj Sarkisyan üçüncü qüvvəsi ilə işləməyə məcbur olacaq.

Bu isə Sarkisyandan müəyyən asılılıq demək olacaq. Bəlkə də Serj Sarkisyan Robert Köçəryanla seçkisonrası koalisiya haqqında suala cavab olaraq bu barədə danışmağın tez olduğunu qeyd edəndə məhz buna eyham vururdu. ÇEP 5 faizi toplamadı və “Şərəfim var” bloku parlamentə düşdü.

Bunun həm də Qaqik Tsarukyanın iradəsi olduğunu istisna etmək lazım deyil. Tsarukyan 5 faizi toplamaq üçün kifayət qədər səy göstərmədi, lakin böyük ehtimalla bu göstərici Tsarukyanın “seçki potensialı” üçün tamamilə anlaşılan idi. Gördündüyü kimi, Qaqik Tsarukyan “bufer” rolundan imtina etməyə qərar verib, 2015-ci ilin fevralında Robert Köçəryanın Tsarukyanı Sarkisyana qarşı tərk buraxdığı kimi, bu dəfə də Tsarukyan Robert Köçəryanı parlamentdə Serj Sarkisyana qarşı tərk buraxıb.

Aqil Məmmədov

Mənbə: ordu.az