Böhran görüntüsü: Rusiya-Ermənistan-Qərb üçbucağında nələr baş verir?

Böhran görüntüsü: Rusiya-Ermənistan-Qərb üçbucağında nələr baş verir?

2018-ci ilin yazından başlayaraq, inqilab nəticəsində Moskva yönümlü Serj Sarkisyanın hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması və qərbyönlü fikirlərini gizlətməyən Nikol Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsi ilə Rusiya-Ermənistan münasibətləri nəzərəçarpacaq dərəcədə pisləşməyə başlayıb.

Hər iki ölkənin siyasi ritorikasında və mediasında qarşılıqlı ittihamlar, qınaqlar üstünlük təşkil etməyə başlayıb və tərəflər sərt bəyanatlar verməkdən çəkinmirlər. Belə görünür ki, bir az daha, Moskva və İrəvanın əsəbləri dözməyəcək, diplomatik münasibətlərdə fasilə yaranacaq.

Amma, diqqətlə baxsaq əslində planlaşdırılmış tamaşanın şahidi olarıq. Onun ssenari müəllifləri bütün dünyanı Rusiya ilə Ermənistan arasında guya dərin ziddiyyətlərə inandırmaq istəyirlər. Halbuki iki ölkə arasında münasibətlər nəinki korlanmayıb, əksinə, möhkəmlənmənin yeni mərhələsini yaşayır. Belə ki, ölkələr arasındakı ticarət dövriyyəsi son 4 ildə 4 dəfəyə yaxın (2020-ci ildəki 2.3 milyard dollardan cari ilin ilk yarısındakı 8.3 milyard dollara) artıb.

Bu artım Ermənistanın Rusiyaya ABŞ və Aİ sanksiyalarından yayınmağa kömək etdiyi üçün baş verib. Qərb isə Ermənistanın bu əməllərinə sadəcə göz yumur və İrəvana hərtərəfli yardımları artıraraq onu silahlandırır.

ABŞ, Rusiya və Fransanın - ATƏT-in Minsk qrupunun hər üç həmsədrinin Ermənistana qarşı belə səbirli münasibəti təəccüblü deyil. Bu ölkələr ənənəvi olaraq İrəvanı dəstəkləyiblər. Onların regionda nüfuz və mövcudluğunu saxlamaq üçün "Ermənistan" adlı layihəyə ehtiyacı var. Ona görə də Paris, Vaşinqton və Moskvanın hər biri ayrı-ayrılıqda və ya birlikdə Cənubi Qafqazda bu layihəni dəstəkləmək üçün addımlar atması tamamilə başa düşüləndir. Qarşılıqlı tənqid və təhdidlərə, o cümlədən nüvə ritorikasına baxmayaraq, Ermənistandan söhbət gedəndə Rusiya ilə Qərbin mövqeləri təəccüblü şəkildə üst-üstə düşür.

Qərblə bağlı hər şey aydındır: Onun köməyi ən azı İrəvanın elan etdiyi "qərbyönlü" kurs ilə izah olunur, baxmayaraq ki, reallıqda Ermənistanın mövqeyində heç bir dəyişiklik yoxdur. O, hələ də KTMT və Aİİ üzvü olaraq qalır və onun ərazisində Rusiya hərbçiləri və sərhədçiləri yerləşməkdə davam edir.

Rusiya ilə vəziyyət bir qədər mürəkkəbdir. Moskva ilə İrəvan arasında Zaxarova, Simonyan və digər rəsmilərin fəal iştirak etdiyi ictimai çəkişmə ikitərəfli münasibətlərdə gərginlik illüziyası yaradır. Ancaq bu, sadəcə bir görüntüdür. Praktikada Rusiya öz forpostuna sadiq qalır. Söhbət təkcə Overçukun ticarət dövriyyəsini artırmaq planlarından getmir. Açıq mənbələrdən əldə edilən məlumata görə, Rusiya Ermənistana silah tədarükünü bərpa edib. Xüsusilə, söhbət bir neçə il əvvəl alınması üçün müqavilələr bağlanmış "Smerç" tipli raketlərin tədarükündən gedir.

Ermənistana Rusiya silahlarının tədarükü bu günə qədər davam edir. Eyni zamanda, 2022-ci ildən başlayaraq Rusiya Azərbaycana bir dənə də olsun patron göndərməyib və bunu Ukrayna ilə müharibə ilə izah edib. Yəni, Azərbaycanla dövlətlərarası münasibətlərin beynəlxalq hüquq prinsipləri və 2022-ci il fevral tarixli Müttəfiq əməkdaşlığı haqqında Bəyannamə əsasında inkişaf etdirilməsi ilə bağlı müqavilələri olan Moskva Ukrayna cəbhəsində baş verən hadisələrə görə mahiyyətcə "gözləməyi" təklif edir. Bununla yanaşı, münasibətləri pozulmaq ərəfəsində kimi görünən Ermənistan sanki heç bir gərginlik yoxmuş kimi Rusiyadan istənilən növ silahları almağa davam edir.

Bu gün dünya şiddətli münaqişələrlə əhatə olunduğu zaman dövlətlər arasında etimad böhranı yaşanır. Amma hər şeyə baxmayaraq, rəsmi Bakı beynəlxalq münasibətlərdə öz mövqeyinin açıqlığına əsaslanan daimi yanaşma nümayiş etdirir. Və təbii ki, ona da oxşar yanaşmanın tətbiq olunmasını istəyir. Rusiya-Ermənistan münasibətləri yalnız Rusiya ilə Ermənistanın məsələsidir. Amma bir şərtlə ki, bu, ölkəmizin maraqlarına və təhlükəsizliyinə toxunmasın. Rusiya və Qərb Ermənistanı silahlandırmaqla, iqtisadi göstəricilərini gücləndirməklə sülh perspektivini ləngidir və regionumuzun təhlükəsizliyinə xələl gətirir. Artıq Ermənistan hakimiyyəti bir neçə il əvvəlkindən qat-qat "cəsarətlə" davranır. Bu tendensiya hər alınan yeni patron və təkrar ixracdan qazanılan dollarla daha da güclənəcək. Yavaş-yavaş, lakin əminliklə dünya erməniləri məğlubiyyət şokundan uzaqlaşır və erməni məsələsi üzrə ənənəvi müttəfiqlər yenidən regiondakı geosiyasi layihələrini dəstəkləməkdə birləşirlər. Rəsmi Bakı buna səssiz qala bilməz və qalmayacaq da.

Mənbə: oxu.az